Aland
Oost-Aland met zicht op het eiland Järsö
Aland is een archipel bestaande uit duizenden grote en vooral kleinere eilanden en rotsbulten in het zuidwesten van Finland. De Aland-eilanden liggen over de overgang van de noordelijke Oostzee naar de Botnische Golf.
Het gebied wordt voor het grootste deel ingenomen door een 4000km2 groot rapakivimassief. Rapakivi's zijn meest granietische gesteenten van Precambrische ouderdom (1640 miljoen jaar).
Aland met rode rapakivi-graniet
Waar kale door gletsjerijs afgesleten granietrotsen te voorschijn komen, valt de roodachtige kleur van de rapakivi-graniet op.
Aland aan de Bomarsund
De roodachtige kleur van door landijs afgeschuurde rotsen duidt op rapakivi-graniet.
Rapakivi zwerfstenen komen in ons land bijzonder veel voor, vooral op plaatsen waar Oost-Baltische keileem aan of dicht onder het oppervlak aanwezig is. Dit is vooral het geval in het Hondsrug-gebied in Oost-Drente en de voortzetting daarvan in de provincie Groningen.
Rapakivi's komen in Oost-Drenthe bijzonder veel voor en ook in een zeer grote variatie. Twee identieke zwerfstenen zijn moeilijk te vinden. We kunnen onze rapakivi-zwerfstenen verdelen in plutonieten ofwel dieptegesteenten, ganggesteenten en vulkanieten. Van deze laatste is Aland kwarts-porfier de bekendste vertegenwoordiger.
Aland-rapakivi - Zwerfsteen van Gieten (Dr.)
Aland graniet-porfier - Zwerfsteen van Ellertshaar (Dr.)
Aland kwarts-porfier - Zwerfsteen van Emmerschans (Dr.)
Aland-rapakivi is ongetwijfeld de bekendste zwerfsteensoort in Noord-Nederland en daarbuiten. In verweerde toestand zijn zwerfstenen makkelijk te herkennen aan hun opvallende 'ringetjes-structuur'. In een roodachtige tot roodbruine grondmassa komen talrijke, tot ca. 2cm grote, ronde veldspaat-eerstelingen voor. Ze zijn omgeven door een opvallende witte rand.